Global
Coal Plant Tracker'a (Küresel Kömür Santrali Takipçisi-GCPT) göre inşaat öncesi planlama, inşaata başlama ve
projelerin tamamlaması dahil olmak üzere, kömür kurulu gücündeki büyümeye dair
belli başlı tüm göstergelerde 2017 yılı düşüş görülen ikinci yıl olarak kayda
geçti. Düşüş, öncelikle Çin'deki merkezi hükümet kısıtlamalarına ve
Hindistan'da finansal ve politika desteğinin azalmasına bağlı olarak
gerçekleşti ancak dünyanın geri kalanındaki kapasite de düşmeye devam etti. Geçtiğimiz
üç yılın rekorunu sürdüren küresel ölçekte kapatılan kömürlü termik
santral kurulu gücü 2017 yılında 25.000 megawatt’ı (MW) aştı.
Kömürlü termik santraller ile
ilgili 2017'deki önemli gelişmeler:
- Yapımı
yeni tamamlanmış kömürlü termik santrallerde yıllık %28 düşüş; son iki yılda %41
düşüş.
- İnşaata
başlama oranında bir yıl öncesine göre %29’luk düşüş; son iki yılda %73’lük
düşüş.
- İnşaat öncesi izin süreçlerine başlama oranında
bir yıl öncesine göre %22’lik düşüş; son iki yılda %59’luk düşüş.
- İnşaat
faaliyetinde %23'lük bir düşüş; son iki yılda %38 düşüş.
- 34
ülke ve eyalet, valilik gibi yerel yönetim tarafından desteklenen ve büyüyen
aşamalı bir kömürden çıkış hareketi.
Kömürlü Termik Santral
Kapasitesi Geriliyor
Yeni tesislerin devreye alınması, inşaata başlama
ve devreye alınma oranları da dahil olmak üzere birçok gösterge, yeni
kömürlü termik santral kapasitesinde bir gerilemeye işaret etmekte. Bu arada, eski tesislerin kapatılma hızı da giderek
artıyor. Sonuç olarak, kömürlü termik santral kapasitesi sıkışmış
durumda. Mevcut eğilimler devam
ederse, 2022
yılına gelindiğinde yıllık kapatılan santral kurulu gücü, o yıl kurulan yeni
kapasitenin üzerinde olacak yani küresel kömürlü termik santral filosu
küçülmeye başlayacak.
Bu
göstergeler arasında, inşaata başlama göstergesi, gelecekte yaşanacak kömürlü
termik santral kapasitesi artışı tahmini için özellikle önemli. Hali hazırda
inşaatı devam eden santraller 35 ülkede 260 farklı noktada olsa da yeni
başlanan inşaatlar coğrafi olarak kısıtlı dağılmış durumda. 2017 yılında, 12
ülkede 62 noktada inşaata başlandı. Bunların 45’i yeni inşaat, 17’si ise mevcut
santrallere ek ünite inşaatı oldu.
Kömürlü
termik santrallerin geleceği açısından diğer bir gösterge de başlanan inşaatlar
ve kapanma eğilimlerinin kombinasyonu. Son 20 yılda kömürlü termik santrallerin
kapanma eğiliminde önemli bir artış görülüyor: 2015-2017 yıllarında 97.193 MW,
2012-2014 yıllarında 65.877 MW ve 2009-2011 yıllarında 42.334 MW kurulu güçte
kömürlü termik santral kapandı.
Türkiye kömürlü termik
santral projelerine devam ediyor
Dünya genelindeki kömürlü termik santrallerde kapanma
hızı artarken Türkiye’de durum farklılık gösteriyor. Her ne kadar 2017’de hiç
yeni kömürlü termik santral inşaatı başlamamış olsa da üç yerde toplam 1300 MW
kurulu güçte kömürlü termik santral inşaatı devam ediyor. Türkiye’de aynı
zamanda proje ve izin aşamasında 41.760 MW kurulu güçte kömürlü termik santral
projesi var. Son birkaç yıldır, halkın yörelerindeki yoğun mücadelesi sonucunda,
birçok projeden vazgeçildi.